Begović, Branislav. Šumska privreda Bosne i Hercegovine 1918-1941

Opis

Godina izdanja: 1985

Broj stranica: 487

Format: 24 cm

Uvez: tvrdi

ISBN: –

PREDGOVOR
U našoj stručnoj i naučnoj literaturi nema primjera da je neko tako široko, duboko i detaljno zahvatio jedan segment privredne istorije Bosne i Hercegovine i njegov više nego vjekovni razvoj približio sadašnjim i budućim generacijama, kao što je to svojim predanim naučnim radom i istraživanjima učinio pokojni profesor Branislav Begović. Objavljivanjem ovog rada našoj naučnoj i stručnoj javnosti se predstavlja treće djelo njegovog opusa*) posvećenog istoriji šumske privrede i industrijske prerade drveta u Bosni i Hercegovini. To je rezultat više od tridesetgodišnjeg intenzivnog, studioznog i sistematskog rada i traganja po brojnim arhivima i hiljadama dokumenata u kojima se tek moglo doći do vjerodostojnih podataka o prošlom vremenu. Činjenice da je arhiva Ministarstva šuma i radnika bivše Kraljevine Jugoslavije u Beogradu, kao jedan od najznačajnijih izvora za ova istraživanja, u bombardovanjima i ratnim događajima drugog svjetskog rata skoro potpuno uništena, zatim da su u Kraljevini Jugoslaviji velike administrativne podjele zemlje (1924, 1929. i 1939. godine) značile i reorganizaciju uprave i disperziju relevantnih izvornih dokumenata, važnih za naučno-istraživački rad, same za sebe dovoljno govore koliko je to bio težak zadatak. Profesor Begović, iako je bio svjestan svih teškoća i prepreka, ipak je još pedesetih godina samopouzdano trasirao koncepciju cijelog svog opusa i ustrajnim radom ga uspješno doveo do kraia. Ostavio je iza sebe za štampu pripremljen i treći tom djela i time zaslužio trajno priznanje društvene zajednice, jer je istoriografski temeljno obradio šumarstvo i preradu drveta kao izuzetno značajne privredne grane. Šteta što nije dočekao da prisustvuje i krajnjoj realizaciji svoje zamisli.
lako je završetkom prvog svjetskog rata okončan period tuđinske uprave u BiH, ona je i dalje ostala u polukolonijalnom položaju u odnosu na strani i domaći kapital, što se najneposrednije izražavalo u razvoju šumske privrede i između dva svjetska rata, o čemu uvjerljivo svjedoči ukupan sadržaj ove knjige.
U radu koji je pred nama kao i u dva ranija toma kontinuirano se provlači nit razvoja šumske privrede i industrijske prerade drveta sa svim onim promjenama koje karakterišu složena društvena kretanja u jednom izuzetnom vremenu. U knjizi je dat cjelovit presjek eksploatacije šuma i industrijske prerade drveta, kao i stručna analiza razvoja šumske privrede i drvne industrije, zasnovani na brojnim, značajnim i faktografski tačnim podacima o privredno-političkim prilikama u Kraljevini Jugoslaviji. »Znao je svaku pilanu i svaki gater u Bosni i Hercegovinu: — napisano je a jednom ranije objavljenom prikazu rada profesora Begovića. Ta činjenica je došla do izražaja i u ovom radu, kao i u ranijim njegovim radovima. Važno je istaći da je autor uspio da svoje opservacije izvuče iz okvira jednog isključivo stručnog šumarskog viđenja i da ih prezentira javnosti u kontekstu šire determiniranih društvenih, privrednih i političkih kretanja svog vremena.
No, ovo djelo profesora Begovića znači više od“ prikaza i analize razvoja šumske privrede“ i drvne industrije. To je studija s brojnim zapažanjima o društvenim protivrječnostima, socijalnim i političkim kretanjima tog vremena, posebno u odnosu na položaj sela i seljaka. U našim istorijskim uslovima privredne nerazvijenosti i neprosvjećenosti sela, život naroda je bio mnogostruko povezan i isprepleten sa životom šume i brojnim koristima koje je od nje imao. Može to izgledati nevjerovatno, pa i začuđujuće, ali je neosporno da je život našeg seljaka u planinskim krajevima bio intimnije povezan sa šumom nego s njegovim skromnim poljoprivrednim imanjem. Zarada na radu u šumi, drvo za izgradnju i pokrivanje vlastitih kuća i gospodarskih zgrada, drvo za ograde, alatke i raznu opremu domaćinstva, za ogrev, te pašu za stoku, zemljište za svoju poljoprivrednu proizvodnju — sve je to seljak kroz vijekove tražio i nastojao obezbijediti, milom ili silom, iz državnik šuma. Tu prije svega leže uzroci brojnim i stalnim sukobima sela i seljaka sa vlastima i predstavnicima države kao vlasnika šuma. Servitutnim pravima drvarenja i pašarenja u državnim šumama i problemu uzurpacija državnih šuma autor je, kao i u ranijim studijama, i u ovom radu posvetio osobitu pažnju. Sa paglavljima iz drugog toma o tim pitanjima, ova materija čini cjelinu i predstavlja nezaobilazan izvor u traženju odgovora na brojne važne i složene probleme iz ove oblasti, koji nisu do kraja riješeni ni do danas. Još su otvorena neka važna pitanja sa ovog područja života i rada (paša u šumama, rješavanje uzurpacija državni šuma i šumskog zemljišta). U svom radu profesor Begović je imao neprekidno uske kontakte sa Institutom za istoriju u Sarajevu. Izražavamo priznanje i zahvalnost Institutu za brigu i nastojanje kojima je autoru omogućeno da u okviru programa rada Instituta ovaj rukopis s uspjehom dovede do kraja. Ne manju zahvalnost i priznanje zaslužuju Samoupravna interesna zajednica za nauku SR BiH i, posebno, složene organizacije udruženog rada »Šipad« Sarajevo i »Krivaja« Zavidovići, čijom je izdašnom finansijskom pomoći omogućeno izdavanje ovog vrijednog djela.
Fazlija Alikalfić

SADRŽAJ:
Šumska privreda Bosne i Hercegovine 1918-1941