Bosna i njeni susjedi u srednjem vijeku: pristupi i perspektive

Description

Autor: Elmedina Duranović, Enes Dedić, Nedim Rabić (ur.)

Godina izdanja: 2019

Broj stranica: 357

Format: 25 cm

Uvez: tvrdi

ISBN: 978-9958-649-32-5

PREDGOVOR
Dragi čitatelji, sa zadovoljstvom vam predstavljamo Zbornik radova s Međunarodnog naučnog skupa “Bosna i njeni susjedi u srednjem vijeku”, održanog 10. i 11. maja 2018. godine u organizaciji Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu. Posebna nam je čast što ovaj zbornik objavljujemo u godini u kojoj Institut obilježava šezdesetu godišnjicu postojanja. Uposlenici Instituta koji se naučno bave istraživanjem historije Bosne u srednjem vijeku nastojali su organizacijom skupa, a zatim i objavom njegovih rezultata, obilježiti ovaj značajni jubilej matične kuće. Razmišljajući o temi skupa, odabrali smo ideju koja će omogućiti okupljanje većeg broja historičara i istraživača drugih srodnih naučnih disciplina iz regije, što je rezultiralo naslovljenom temom.
Institut za historiju do sada je organizovao niz naučnih konferencija s međunarodnim učešćem s ciljem promoviranja recentnijih istraživanja o bosanskoj povijesti, ali i umrežavanja istraživača iz Bosne i Hercegovine i regiona.
Međutim, vrlo malo skupova bilo je posvećeno srednjovjekovnoj historiji, što je u skladu s trendom u našoj historiografiji gdje se prednost daje temama iz novije i savremene historije. Posljednji međunarodni naučni skup posvećen temi iz srednjovjekovnog perioda organiziran je već davne 2003. godine. Nakon toga, 2013. godine održan je jedan okrugli sto o padu Bosanskog Kraljevstva pod osmansku vlast. Međunarodnim naučnim skupom “Bosna i njeni susjedi u srednjem vijeku” nastojali smo afirmirati izučavanje historije srednjovjekovne Bosne okupljanjem većeg broja istraživača iz regiona na jednom mjestu s ciljem razmjene ideja, iskustava i naučnih saznanja. Na skupu su, pored bosanskohercegovačkih, učestvovali istraživači iz Hrvatske, Srbije, Mađarske i Poljske, a predstavljena su 24 referata koja tretiraju problematiku odnosa Bosne i drugih zemalja u srednjem vijeku. Učešće naučnika iz više zemalja pokazalo se kao pogodan poligon za sučeljavanje različitih historiografskih škola, predstavljena je širina u metodološkim pristupima te su ponuđeni različiti uglovi promatranja naslovljene problematike, što je vidljivo iz objavljenih radova. Predstavljeni odgovori u ovom zborniku su različiti i odražavaju stavove pojedinih autora, a ne nužno i urednika.
U srednjovjekovnoj Bosni vremenom su se formirali i egzistirali uobičajeni, ali i vrlo specifični politički, privredni, društveni i vjerski obrasci koji su se na izvjestan način reflektirali u interakciji sa njenim susjedima. Zbog svog geografskog položaja srednjovjekovna Bosna nije samo u političkom smislu bila na rubovima Istočnog i Zapadnog svijeta, nego se paradigma rubnog područja u bosanskom primjeru manifestirala kroz više segmenata. Najfrekventniji zabilježeni kontakti dovode je u izravnu vezu s prostorom koji danas pokrivaju savremene države Hrvatska, Srbija, Crna Gora i Mađarska, kao i sa nešto udaljenijom Poljskom, te na koncu i sa Papskom kurijom. Upravo u ovom geografskom okviru kreću se i naučni pristupi koji čine integralni dio ovog zbornika kojim se jasnije definira niz postavljenih problema.
Zbornik sadrži četrnaest radova čiji su autori uglavnom afirmirani naučnici iz oblasti kojom se bave, a dijelom su tu i oni mlađi, čija afirmacija tek slijedi. Hronološki gledano, radovi obuhvataju vrijeme razvijenog i kasnog srednjeg vijeka – perioda kada je Bosna uglavnom u političkom i privrednom usponu, te kada su ostvarene najfrekventnije veze s njenim susjedstvom. Prezentirani naučni prilozi više ili manje nude ocjenu dosadašnjih pristupa, a uvjerenja smo da će ovaj zbornik otvoriti mogućnosti i ponuditi ideje za nove perspektive u istraživanju. U tom smislu predstavlja i svojevrsni međaš u historiografiji o ovoj temi.
* * *
Želimo se zahvaliti svima koji su pomogli održavanje skupa i objavljivanje ovog zbornika. Prije svega, zahvaljujemo se matičnoj kući koja je od samih početaka pokazala razumijevanje za našu ideju. Veći dio kolektiva na različite načine pomogao je u održavanju skupa, te im se ovim putem iskreno zahvaljujemo, kao i tadašnjoj upravi Instituta na čelu sa dr. Senijom Milišić. Kao urednici ovog zbornika posebno smo zahvalni kolegama koji su na vrijeme dostavili svoje radove i ispoštovali sve naše zahtjeve u tehničkom oblikovanju teksta, te kolegama recenzentima iz Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije, Mađarske i Poljske za korektno urađen posao. Riječi zahvale dugujemo kolegi Dženanu Dautoviću na svesrdnoj pomoći, zatim kolegicama Mireli Omerović, koja je radila lekture tekstova na bosanskom, srpskom i hrvatskom jeziku, Aneli Dedić na lekturama tekstova na engleskom jeziku, te Amri Mekić, koja se potrudila da naš zbornik poprimi kreativan i funkcionalan dizajn.
Za finansijsku pomoć u organizaciji skupa i objavljivanju Zbornika radova zahvaljujemo Ministarstvu za obrazovanje, nauku i mlade Kantona Sarajevo, Federalnom ministarstvu obrazovanja i nauke na čelu s ministricom prof. dr. Elvirom Dilberović, Fondaciji za izdavaštvo Federacije Bosne i Hercegovine, te gospodinu Bakiru Izetbegoviću, koji je u svojstvu predsjedavajućeg Predsjedništva Bosne i Hercegovine bio pokrovitelj skupa.
Uredništvo
Sarajevo, decembar 2019.

SADRŽAJ:
Bosna i njeni susjedi u srednjem vijeku: pristupi i perspektive